Сёння мы пагаворым аб Калегіі Біскупаў. Праз біскупскае пасвячэнне і іерархічную супольнасць з Рымскім Пантыфікам і іншымі членамі кожны біскуп становіцца членам Калегіі Біскупаў, і гэтая Калегія разам са сваім cтаршынёй — Рымскім Пантыфікам — і ніколі без яго з’яўляецца суб’ектам найвышэйшай улады ў Касцёле.

Прыналежнасць да Калегіі Біскупаў патрабуе выканання дзвюх умоваў: па-першае, біскупскае пасвячэнне, і па-другое, іерархічная супольнасць з Папам і іншымі членамі Калегіі. Другая ўмова вельмі важная, бо для таго, каб быць членам Калегіі Біскупаў, недастаткова толькі прыняць біскупскае пасвячэнне, але трэба яшчэ быць у іерархічнай супольнасці з Рымскім Пантыфікам і іншымі членамі Калегіі Біскупаў. Напрыклад, праваслаўныя епіскапы з’яўляюцца сапраўднымі, яны сапраўдным чынам прынялі сакрамэнт епіскапскага пасвячэння, але яны не з’яўляюцца членамі Калегіі Біскупаў, бо не маюць іерархічнай еднасці з Папам і іншымі членамі Калегіі.

Уладу ва ўсім Касцёле Калегія Біскупаў урачыста выконвае на Паўсюдным Саборы. Але такое выкананне ўлады ў Касцёле не выступае часта. Усяго ў двухтысячагадовай гісторыі Касцёла адбыўся 21 Паўсюдны Сабор, пачынаючы ад Першага Нікейскага Сабору ў 325 годзе і заканчваючы Другім Ватыканскім Саборам, які адбываўся з 1962 па 1965 гады.

Калі глядзім на гісторыю Касцёла або спрабуем гаварыць аб яго будучыні, то не здаецца, што такога роду калегіяльныя акты (у вузкім значэнні гэтага слова) стануць звычайным спосабам выканання найвышэйшай улады ў Касцёле. Па сутнасці атрымоўваецца, што Калегія Біскупаў, хаця яна і існуе заўсёды, але толькі час ад часу дзейнічае сапраўды калегіяльна ў поўным значэнні гэтага слова.

Галоўны ўклад біскупа ў Паўсюдны Касцёл рэалізуецца de facto праз яго паслугу ў мясцовым Касцёле, у сваёй дыяцэзіі, з той часткай Божага народу, якая даручана апецы біскупа. Бо мясцовы Касцёл, якім кіруе біскуп, не з’яўляецца нейкай закрытай сістэмай, але з’яўляецца часткай адзінага, святога, каталіцкага і апостальскага Касцёла. І калегіяльнасць біскупаў праўляецца ў тым, яны, кіруючы даручаным ім мясцовым Касцёлам, імкнуцца працаваць калегіяльна для дабра паўсюднага Хрыстовага Касцёла.

Але вернемся да Паўсюднага Сабору — таго месца, дзе Калегія Біскупаў урачыста выконвае сваю ўладу. 338-ы канон гаворыць, што толькі сам Біскуп Рыма мае права склікаць Паўсюдны Сабор, старшынстваваць на ім асабіста або праз іншых, перанасіць, прыпыняць або распускаць Сабор, а таксама зацвярджаць яго дэкрэты. Таксама Біскуп Рыма акрэслівае справы, якія павінны абмяркоўвацца на Саборы, і ўстанаўлівае парадак, які трэба захоўваць. Айцы Сабору могуць дадаваць іншыя пытанні да тых, якія прапанаваў Рымскі Пантыфік, але гэтыя пытанні павінны быць зацверджаны Папам.

Што датычыць удзелу ў Паўсюдным Саборы, то ўсе біскупы, якія з’яўляюцца членамі Калегіі Біскупаў, маюць права і абавязак удзельнічаць у Паўсюдным Саборы. Больш за тое, на Саборы ўсе члены Калегіі Біскупаў маюць рашаючы голас. Але таксама на Паўсюдны Сабор найвышэйшая касцёльная ўлада можа запрасіць іншых асобаў, якія не маюць біскупскага пасвячэння. Тая ж улада павінна дакладна акрэсліць спосаб удзелу гэтых асобаў у працы Паўсюднага Сабору.

Напрыклад, у працы апошняга, Другога Ватыканскага Сабору, прымалі ўдзел найвышэйшыя настаяцелі манаскіх інстытутаў і, як яны тады называліся, таварыстваў супольнага жыцця без шлюбаў. Таксама на Сабор былі запрошаны эксперты, якія выконвалі функцыі кансультантаў, асабліва для ўдзелу ў працах розных камісій для апрацоўкі праектаў дакументаў Сабору. Таксама на Сабор былі запрошаны назіральнікі з Цэркваў і царкоўных супольнасцяў, якія не знаходзяцца ў поўнай еднасці з Каталіцкім Касцёлам.

Калі б так сталася, што падчас трывання Паўсюднага Сабору Апостальскі Пасад стаў вакантным (як гэта адбылося падчас трывання Другога Ватыканскага Сабору, калі 3 чэрвеня 1963 памёр Папа Ян XXIII), то Сабор з моцы самога права прыпыняецца, таму што, як мы ўжо казалі, Калегія Біскупаў з’яўляецца суб’ектам найвышэйшай улады ў Касцёле толькі разам з Рымскім Біскупам і ніколі без яго. Праца Сабору прыпыняецца да таго часу, пакуль новаабраны Папа не вырашыць, працягваць Сабор або распусціць яго. У 1963 годзе новаабраны Папа Павел VI вырашыў працягваць працу Сабора, і ён узнавіўся 29 верасня.

Дэкрэты і іншыя дакументы Паўсюднага Сабору, для таго, каб яны набылі законную сілу, павінны быць зацверджаны Біскупам Рыма разам з айцамі Сабору, а пасля ім пацверджаны і з яго дазволу абвешчаны.

Кс. Дзмітрый Пухальскі

tt

Шаноўныя сябры, калі б у рамках рубрыкі Ватыканскага радыё вы хацелі б атрымаць адказ на пытанні, якія вас цікавяць ці турбуюць, пішыце на адрас: Redazione bielorussa, Piazza Pia 3, 00120, Città del Vaticano, або на e-mail: bela@vatiradio.va